Linux İşletim Sisteminde Temel Görevleri Gerçekleştirme

 Linux, açık kaynaklı ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Pek çok kullanıcı tarafından tercih edilmesinin nedeni, yüksek esneklik, güvenlik ve performans sunmasıdır. Bu makale, Linux üzerinde sıklıkla ihtiyaç duyulan temel görevlerin nasıl gerçekleştirileceğini anlatmaktadır.

Dosya ve Dizin İşlemleri

Linux'ta dosya ve dizinleri yönetmek için aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz:

ls: Bulunduğunuz dizindeki dosya ve dizinleri listeler. 

cd: Dizinler arasında gezinmek için kullanılır. Örneğin, cd /home/kullaniciadi komutu home dizinine gider. 

mkdir: Yeni bir dizin oluşturur. Örneğin, mkdir yeni_dizin komutu yeni_dizin adlı bir dizin oluşturur. touch: Yeni bir boş dosya oluşturur. Örneğin, touch yeni_dosya.txt komutu yeni_dosya.txt adlı bir dosya oluşturur. 

rm: Dosya veya dizin siler. Örneğin, rm yeni_dosya.txt komutu yeni_dosya.txt dosyasını siler. 

cp: Dosya veya dizin kopyalar. Örneğin, cp dosya1.txt /home/kullaniciadi/dosya2.txt komutu dosya1.txt'yi home dizinindeki dosya2.txt olarak kopyalar. 

mv: Dosya veya dizin taşır veya yeniden adlandırır. Örneğin, mv dosya1.txt /home/kullaniciadi/yeni_ad.txt komutu dosya1.txt'yi home dizinindeki yeni_ad.txt olarak taşır. 

Paket Yönetimi

 

Linux dağıtımlarında paket yönetimi, yazılım kurulumu ve güncellenmesi için kullanılır. Paket yöneticileri, bağımlılıkları otomatik olarak yönetir. 

Başlıca paket yöneticileri şunlardır: 

Debian tabanlı dağıtımlar (Ubuntu, Mint vb.): apt veya apt-get 

Red Hat tabanlı dağıtımlar (CentOS, Fedora vb.): yum veya dnf 

Arch Linux: pacman 

Örneğin, Ubuntu'da Firefox tarayıcısını kurmak için sudo apt install firefox komutunu, CentOS'ta ise sudo yum install firefox komutunu kullanabilirsiniz. 

 Metin Editörü Kullanımı 

Linux'ta metin düzenlemek için sıklıkla kullanılan editörler: 

Vim: Güçlü ve karmaşık bir komut satırı editörüdür. Klavye kısayolları kullanılarak verimli bir şekilde çalışılabilir.

Emacs: Benzer şekilde güçlü ve özelleştirilebilir bir editördür. Farklı modlarıyla çeşitli görevler için kullanılabilir. 

Gedit: Grafik arayüzlü, basit ve kullanımı kolay bir editördür. 

Örneğin, Vim editöründe bir dosya açmak için vim dosya.txt komutunu, dosyayı kaydetmek ve çıkmak için :wq komutunu kullanabilirsiniz. 

 Bu temel Linux görevleri, işletim sistemi kullanımını hızlı ve verimli hale getirecektir. Daha fazla komut ve işlem için çevrimiçi kaynaklara başvurabilirsiniz.

HyperV Consol Üzerinden Disable Etmek

 Bilgisayarımda hem HyperV hem de VMware kurulu olduğu için üst üste sanallaştırma kullanımında bir sorun oldu. Gerçi bunu çözmek için bios üzerinden yine de ek bir özelliği daha aktif ettim ama sonrasında HyperV'yi kullanmadığım için makinemden kaldırmam gerekiyordu. Bunu cmd ile aşağıdaki şekilde yapabildim. Denemek isteyenler için buraya not olarak ekliyorum.

FortiClient'ı Sudo Yetkileri ile Kaldırma

1. sudo rm -rf /Applications/FortiClient.app

Çeşitli Yöntemlerle Bilgisayarın Seri Numarasını Öğrenme?

 Windows cmd ile:

wmic bios get serialnumber

Linux bash ile:

sudo dmidecode -s system-serial-number

Macbook Terminal:

system_profiler SPHardwareDataType | awk '/Serial/ {print $4}'

Tree Size ve HDD Disk Sentiel

 Bu iki uygulamayla yeni tanıştım, normalde eskiden sabit disklerin sağlığını kontrol etmek için Acronis Drive Monitor uygulamasını kullanırdık. Ancak SSD disklerin sağlık raporunu göstermeyebiliyor, bu durumda HDD Disk Sentinel uygulaması detaylı rapor verebiliyor. Birde bilgisayardaki hangi dizinin altında hangi klasör ne kadar yer kaplıyor kapasite ölçmek ve ağaç yapısında analiz çıkartmak için Tree Size uygulaması çok işime yaradı. Örneğin help desk uygulamalarında disk kapasitesi dolmuş bir kullanıcının dataları hızlı bir şekilde analiz edilebiliyor ve böylece fazla yer kaplayan dizinler hızlıca ortaya çıkartılıp kontroller sağlanabiliyor. Bazen unutulmuş ve yüksek kapasiteli arşiv dosyaları, gereksiz ve kullanılmayan klasörler ortaya çıkıyor ve bu dizinler kullanıcının onayı ile birlikte silinerek veya başka bir yere yedek alınarak disk üzerinde alan kazanılmış oluyor.

HomeBrew Path Hatası Çözümü ve Macbook'a Ubuntu Kurmanın En Kolay Yolu

Ubuntu için multipass ve paket yönetimi içinde bilgisayarıma homebrew kurmaya çalışırken path hatasıyla karşılaştım. Bu hata aslında homebrew'in kurulduğunu ancak PATH ayarlarının yapılmadığını söylüyordu. Aldığım hatanın tam olarak metni ve ekran görüntüsü aşağıdaki gibi:

Warning: /opt/homebrew/bin is not in your PATH.
Instructions on how to configure your shell for Homebrew can be found in the 'Next steps' section below. ==> Installation successful!

Dolayısı ile macbook terminal üzerinde brew --version komutunu çalıştırdığımda yanıt alamıyordum. PATH ayarlarının yapılandırılması gerekiyordu.

Homebrew'i ilk kurarken kullandığım komutu unutmadan buraya ekleyeyim, zaten kendi web sitelerinde var ama blogda da dursun fena olmaz arkadaşlar.

$/bin/bash -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/Homebrew/install/HEAD/install.sh)"

PATH ayarlarını yapmak için kullandığım adımlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:

İlk olarak zshrc dosyası oluşturulur, terminali kullanarak bu adımlara devam ediyoruz:

$touch ~/.zshrc

Ardından dosyayı düzenlemek için code veya bir metin editörüyle içerisine giriyoruz, ben nano kullanarak yapmayı tercih ettim:

$nano ~/.zshrc

Ardından içerisine aşağıdaki bilgileri ekleyip kaydederek çıkıyoruz, macte kaydetmek için Control+X ve YES kombinasyonunu kullanmanız gerekiyor:

$export PATH="/opt/homebrew/bin:$PATH"

son olarak yaptığımız değişiklikleri yüklemek için bu komutu çalıştırıyoruz:

$source ~/.zshrc

Artık path işlemi gerçekleşmiş olmalı ve terminale aşağıdaki komutu girerek homebrew yüklü sürümümüzü gözlemleyebilir ve bash komutlarını direkt terminalde kullanabiliriz:

$brew --version

Artık terminale bash komutu yazıp enter yaptıktan sonra kabuk arayüzüne geçerek diğer kurulumlarıma geçebilirim. Bu aşamadan önce multipass uygulamasını da ubuntu sitesinden indirip kurdum ve devamında bash üzerinde çalıştırdığım diğer komutları aşağıda listeliyorum:

$brew install qemu

$multipass help

Bu ekran lazım olabilir dursun burada:

$multipass version

$multipass launch -c 2 -m 2GB -d 30GB

Müthiş, harika bir kolaylık. Tek bir komutla ubuntu makinesi açıyorsunuz resmen. Virtualbox'la vs. dakikalarca uğraşmanıza gerek yok. Tek bir komut ve ubuntu elimin altında. Artık bundan sonrası RDP ile veya SSH ile veya canımız nasıl istiyorsa bağlanıp istediğimiz gibi ubuntuyu kullanmak kalıyor geriye.

Bu arada cihazlardan birini silmeyi denedim, bu komutu kullandım:

$multipass delete primary

Silme işleminin kalıcı olarak gerçekleşmesi için ek olarak buradaki komut çalıştırılır:

$multipass purge

instance ile ilgili bilgi almak için:

$multipass info unruffled-ghoul

Ve artık $multipass shell unruffled-ghoul komutunu yazarak kabuk üzerinden direkt ubuntunun shell ekranına salileser içerisinde geçiş yapabiliyoruz, hıza bakın bu inanılmaz bir şey değil mi?

$cat /etc/lsb-release

$sudo apt update

$sudo apt install neofetch

$neofetch

Eğer masaüstü ubuntu deneyimine geçmek istersek bu komut ile desktop özelliğini aktifleştirebiliyoruz, yani yükleme yapabiliyoruz.

$sudo apt install ubuntu-desktop xrdp 

$sudo passwd ubuntu

$ip a

Geriye ssh ile veya direkt multipass uygulaması kısayolu üzerinden shell linki ile tek tıklamayla sunucuya erişmeye veya RDP yaparak cihaza erişmeye kalıyor. Hepsi bu kadar.

Javascript Geliyorum Bekle :)

Linkedin üzerinden Javascript eğitimine başladım. Birazda front-end tarafını merak ettiğim ve güncel teknolojileri öğrenmek istediğim için bakmak istiyorum aslında. Şimdilik ortamımdaki yazılım araç gereçlerini hazırladım ve çalışma dosyalarını bilgisayarıma yükledim. Bazı uygulamalar ve yaptığım kurulumlar aşağıdaki gibi:

Visual Studio Code Editor
Live Server
Prettier
ESLint
Node.js
Visual Studio Code Console - npm install
Visual Studio Code Settings - Editor: Format On Save (Aktif)